Thời Edo là một trong những giai đoạn quan trọng nhất trong lịch sử Nhật Bản, kéo dài hơn 250 năm với nhiều thay đổi về chính trị, kinh tế, xã hội và văn hóa. Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về thời kỳ Edo, từ sự hình thành của chính quyền Mạc phủ Tokugawa đến những thành tựu nghệ thuật đặc sắc.Thanh Giang, với nhiều năm kinh nghiệm trong lĩnh vực tư vấn du học và nghiên cứu văn hóa Nhật Bản, sẽ đồng hành cùng bạn trong hành trình khám phá thời kỳ này.
Tổng quan về thời kỳ Edo
Thời gian và bối cảnh lịch sử
Thời Edo kéo dài từ năm 1603 đến năm 1868, do Gia tộc Tokugawa thành lập sau khi chiến thắng trận Sekigahara năm 1600. Đây là thời kỳ Nhật Bản bước vào một giai đoạn hòa bình kéo dài sau nhiều thế kỷ nội chiến.
Trước khi thời Edo bắt đầu, Nhật Bản rơi vào một thời kỳ hỗn loạn của Chiến Quốc (Sengoku Jidai, 1467-1603), nơi các lãnh chúa (Daimyo) đấu tranh quyền lực không ngừng nghỉ. Tokugawa Ieyasu, người thắng trận Sekigahara, đã được phong làm Shogun vào năm 1603 và thiết lập chính quyền Mạc phủ Tokugawa tại Edo (nay là Tokyo).
Bối cảnh lịch sử của thời Edo có thể được chia thành ba giai đoạn chính:
- Giai đoạn đầu (1603-1651): Củng cố quyền lực, thiết lập chế độ cai trị nghiêm ngặt.
- Giai đoạn giữa (1651-1786): Xã hội ổn định, kinh tế và văn hóa phát triển mạnh mẽ.
- Giai đoạn cuối (1786-1868): Áp lực từ phương Tây, bất ổn nội bộ dẫn đến sự sụp đổ của Mạc phủ.
Những sự kiện quan trọng trong thời kỳ Edo
Trong hơn hai thế kỷ của thời Edo, nhiều sự kiện quan trọng đã định hình lịch sử Nhật Bản:
- 1639: Chính sách “Sakoku” (bế quan tỏa cảng) do Tokugawa ban hành, cấm tiếp xúc với phương Tây (trừ Hà Lan và Trung Quốc tại Nagasaki).
- 1707: Núi Phú Sĩ phun trào, gây ảnh hưởng lớn đến kinh tế và nông nghiệp.
- 1853: Hạm đội của Đô đốc Matthew Perry (Mỹ) cập bến Nhật Bản, buộc nước này phải mở cửa giao thương với thế giới sau hơn 200 năm cô lập.
- 1868: Cuộc Minh Trị Duy Tân, chính quyền Tokugawa sụp đổ, Nhật Bản bước vào thời kỳ hiện đại hóa.
Sự kết hợp giữa ổn định nội bộ và hạn chế giao thương đã khiến thời Edo trở thành một thời kỳ độc đáo, có ảnh hưởng mạnh mẽ đến lịch sử Nhật Bản sau này.
Chính trị và xã hội thời Edo
Chính quyền Mạc phủ Tokugawa và hệ thống cai trị
Thời Edo được kiểm soát bởi chính quyền Mạc phủ Tokugawa, một chế độ phong kiến tập trung quyền lực vào tay Shogun (Tướng quân), trong khi Thiên Hoàng ở Kyoto chỉ có vai trò tượng trưng. Tokugawa Ieyasu, người sáng lập Mạc phủ, đã đặt Edo (nay là Tokyo) làm trung tâm quyền lực.
Hệ thống cai trị của Mạc phủ Tokugawa bao gồm:
- Shogun (Tướng quân): Người nắm toàn bộ quyền lực quân sự, chính trị và kinh tế.
- Daimyo (Lãnh chúa): Những người cai quản các phiên trấn (han), chịu sự kiểm soát chặt chẽ từ Mạc phủ.
- Hatamoto và Gokenin: Tầng lớp Samurai trung thành với Shogun, phụ trách quân đội và hành chính.
Chính quyền Tokugawa thực hiện chính sách Sankin-kotai (luân phiên cư trú), buộc các Daimyo phải dành nửa thời gian sống ở Edo và để gia đình làm con tin tại đây. Điều này giúp Mạc phủ kiểm soát chặt chẽ các lãnh chúa, giảm nguy cơ nổi loạn.
Tầng lớp xã hội và cuộc sống hàng ngày
Dưới quyền thống trị của Mạc phủ Tokugawa, xã hội Edo được phân chia thành bốn tầng lớp chính theo nguyên tắc Shinōkōshō (Sĩ – Nông – Công – Thương):
- Samurai (Sĩ): Tầng lớp võ sĩ có đặc quyền, chiếm khoảng 7% dân số. Họ trung thành với Daimyo hoặc Shogun, giữ vai trò hành chính và vũ trang.
- Nông dân (Nông): Tầng lớp chiếm đa số dân số (khoảng 80%), đóng vai trò quan trọng trong việc cung cấp lương thực.
- Thợ thủ công (Công): Những nghệ nhân, thợ mộc, và thủ công mỹ nghệ – họ đóng góp vào sự phát triển của các ngành nghề truyền thống.
- Thương nhân (Thương): Ban đầu bị xem là tầng lớp thấp nhất, nhưng dần nắm quyền lực kinh tế nhờ vào thương mại và tài chính.
Ngoài bốn tầng lớp chính, còn có nhiều nhóm khác như geisha, nghệ nhân Kabuki, và người lao động phổ thông. Cuộc sống ở Edo không chỉ xoay quanh chiến tranh hay chính trị mà còn là sự nở rộ của nghệ thuật, văn hóa và tri thức.
Kinh tế và thương mại trong thời kỳ Edo
Phát triển nông nghiệp và công nghiệp
Mặc dù Nhật Bản áp dụng chính sách bế quan tỏa cảng (Sakoku), nhưng nông nghiệp và công nghiệp trong nước vẫn phát triển mạnh mẽ:
- Nông nghiệp: Các chính sách cải cách ruộng đất được thực thi, giúp năng suất lúa gạo tăng cao. Những vùng trồng trà, bông, dâu tằm phục vụ cho công nghiệp dệt lụa phát triển mạnh.
- Công nghiệp: Các ngành sản xuất như dệt vải, sản xuất giấy washi, sứ Imari, và kim loại phát triển đáng kể, đáp ứng nhu cầu tiêu dùng trong nước.
Hệ thống chợ phiên (Rakuichi-Rakuza) được cải thiện, tạo điều kiện cho các thương nhân giao thương tự do hơn.
Giao thương nội địa và quốc tế
Do chính sách bế quan tỏa cảng, Nhật Bản hạn chế tiếp xúc với nước ngoài, nhưng thương mại nội địa phát triển mạnh:
- Các tuyến đường Tokaido, Nakasendo kết nối Edo với Kyoto và Osaka giúp thương mại lưu thông nhanh chóng.
- Osaka trở thành “nhà kho quốc gia”, nơi trung tâm buôn bán lúa gạo.
- Những tập đoàn tài chính như Mitsui (nay là tập đoàn Mitsui & Co.) bắt đầu hình thành, quản lý hoạt động đổi tiền và cho vay.
Mặc dù bị cấm cửa, Nhật Bản vẫn duy trì một số hạn chế ngoại thương:
- Giao dịch với Hà Lan tại đảo Dejima (Nagasaki).
- Thương mại với Triều Tiên và Trung Quốc thông qua cảng Tsushima và Ryukyu.
- Giao thương với Ainu ở Hokkaido.
Hệ thống kinh tế này đã giúp Nhật Bản phát triển bền vững cho đến khi bị Phương Tây ép mở cửa vào những năm 1850.
Văn hóa và nghệ thuật thời Edo
Sự phát triển của nghệ thuật truyền thống: Kabuki, Ukiyo-e
Thời Edo chứng kiến sự phát triển rực rỡ của các loại hình nghệ thuật truyền thống:
- Kabuki: Một dạng kịch sân khấu đầy màu sắc, sử dụng trang phục bắt mắt và kỹ thuật hóa trang elaborate (kumadori). Nghệ sĩ nổi tiếng như Ichikawa Danjūrō đã đưa Kabuki lên đỉnh cao.
- Ukiyo-e: Tranh khắc gỗ mô tả cuộc sống thị dân, nổi tiếng với các nghệ sĩ như Katsushika Hokusai (người sáng tác “Sóng Lớn Ngoài Khơi Kanagawa”).
Ngoài ra, nghệ thuật kimono, trà đạo, thư pháp cũng phát triển mạnh mẽ.
Văn học và thơ ca thời Edo
Văn học thời Edo phản ánh sự thay đổi trong xã hội, với nhiều tác phẩm để đời:
- Chikamatsu Monzaemon: Nhà viết kịch Noh và Kabuki hàng đầu, sáng tác nhiều vở diễn nổi tiếng.
- Matsuo Bashō: Đại thi hào Haiku, người đã nâng tầm thơ Haiku thành một loại hình nghệ thuật tinh tế.
Những câu thơ Haiku nổi tiếng như:
“Cổ thu tĩnh mịch
Tiếng con ve cuối hè
Ngỡ tan vào đá.”
(Trích từ Bashō, thế kỷ 17)
Những thành tựu này đã góp phần giúp thời Edo trở thành giai đoạn phát triển rực rỡ của văn hóa Nhật Bản.
Giáo dục và tri thức trong thời kỳ Edo
Hệ thống giáo dục và trường học
Mặc dù là thời kỳ phong kiến, Nhật Bản vẫn đặt nặng giáo dục, đặc biệt là đào tạo Samurai và giới thương nhân:
- Terakoya: Trường học dành cho dân thường, giúp nâng cao dân trí.
- Shōheizaka Gakumonjo: Trường cao cấp đào tạo quan chức thuộc Machi-bugyō (cơ quan hành chính).
- Daimyo Gakkō: Trường học dành riêng cho tầng lớp lãnh chúa và Samurai.
Sự lan rộng của tri thức và học thuật
Nhiều lĩnh vực học thuật phát triển mạnh:
- Nho giáo kiểu Tống (Neo-Confucianism) được áp dụng vào quản lý hành chính.
- Y học Hà Lan (“Rangaku”) lan rộng nhờ tiếp xúc với phương Tây tại Nagasaki.
- Lĩnh vực thiên văn, bản đồ cũng được nghiên cứu rộng rãi.
Nhờ hệ thống giáo dục tốt, Nhật Bản giai đoạn này đã có tỷ lệ biết chữ cao nhất trong các nước thời phong kiến.
Thanh Giang và hỗ trợ học viên tìm hiểu văn hóa Nhật Bản
Cung cấp tài liệu và khóa học về văn hóa Nhật Bản
Nhằm giúp học viên hiểu sâu hơn về thời Edo và văn hóa Nhật Bản, Thanh Giang cung cấp nhiều tài liệu và chương trình học chuyên sâu:
- Tài liệu nghiên cứu: Giáo trình chuyên sâu về lịch sử, xã hội và nghệ thuật Nhật Bản.
- Các khóa học về văn hóa: Bao gồm lịch sử Nhật Bản, nghệ thuật truyền thống, ngôn ngữ và tôn giáo.
- Học online và offline: Hỗ trợ học viên từ xa với các khóa học linh hoạt theo thời gian biểu.
Các khóa học này giúp người học không chỉ hiểu về lịch sử thời Edo mà còn áp dụng trong giao tiếp và làm việc với người Nhật hiện nay.
Hỗ trợ tổ chức các buổi thảo luận về lịch sử và văn hóa Nhật Bản
Thanh Giang không chỉ cung cấp kiến thức lý thuyết mà còn tổ chức nhiều buổi thảo luận và hoạt động ngoại khóa:
- Hội thảo lịch sử Edo: Mời các chuyên gia Nhật Bản chia sẻ về thời kỳ này.
- Câu lạc bộ văn hóa: Thảo luận về văn học, nghệ thuật và cuộc sống thời Edo.
- Trải nghiệm văn hóa trực tiếp: Tham gia trà đạo, viết thư pháp, thử trang phục Samurai và Kimono.
Những hoạt động này giúp học viên không chỉ học mà còn cảm nhận được tinh thần của thời Edo, từ đó nâng cao sự hiểu biết về lịch sử và giá trị văn hóa của Nhật Bản.
Câu chuyện thành công từ học viên Thanh Giang
Những học viên đã khám phá văn hóa Nhật Bản thành công
Nhiều học viên của Thanh Giang đã đạt được những thành tích đáng tự hào trong việc nghiên cứu và tìm hiểu văn hóa Nhật Bản:
- Nguyễn Minh Hằng (Du học sinh tại Kyoto): Được nhận học bổng nghiên cứu về nghệ thuật Ukiyo-e tại Đại học Kyoto.
- Lê Hoàng Nam (Nhân viên công ty Nhật Bản tại Tokyo): Ứng dụng kiến thức lịch sử Edo vào công việc, được đối tác Nhật đánh giá cao.
- Phạm Thu Trang (Giảng viên đại học TP.HCM): Trở thành chuyên gia giảng dạy lịch sử Nhật Bản sau khi hoàn thành khóa học từ Thanh Giang.
Học viên Thanh Giang không chỉ học mà còn áp dụng được kiến thức vào thực tế, giúp họ phát triển sự nghiệp và kết nối văn hóa với Nhật Bản.
Lời khuyên từ những người đã tìm thấy niềm đam mê với lịch sử Nhật Bản
Những học viên có kinh nghiệm thường chia sẻ các lời khuyên hữu ích:
- Đọc nhiều tài liệu từ các nguồn chính thống như sách của Donald Keene, George Sansom về lịch sử Nhật Bản.
- Kết hợp học tiếng Nhật để nghiên cứu sâu hơn các tài liệu gốc về thời Edo.
- Tham gia sự kiện văn hóa và hội thảo để có cái nhìn thực tế hơn về nước Nhật và thời Edo.
Nếu bạn đam mê lịch sử Nhật Bản, Thanh Giang chính là cầu nối giúp bạn khám phá thời Edo và hơn thế nữa.
So sánh thời kỳ Edo với các thời kỳ khác trong lịch sử Nhật Bản
So với thời kỳ Meiji
Thời Edo (1603-1868) và thời Meiji (1868-1912) có sự khác biệt lớn về chính trị, xã hội và kinh tế:
| Đặc điểm | Thời Edo | Thời Meiji |
| Chính trị | Mạc phủ Tokugawa cai trị, Samurai giữ quyền lực lớn. | Thiên Hoàng lấy lại quyền lực, chế độ quân chủ lập hiến. |
| Kinh tế | Dựa vào nông nghiệp, bế quan tỏa cảng. | Công nghiệp hóa, mở cửa giao thương quốc tế. |
| Xã hội | Tầng lớp cố định (Samurai, nông dân, thương nhân). | Xã hội bình đẳng hơn, Samurai bị xóa bỏ. |
| Quân sự | Võ sĩ đạo và kiếm thuật Samurai. | Quân đội hiện đại theo mô hình phương Tây. |
Sự chuyển đổi từ Edo sang Meiji đánh dấu bước đi quan trọng đưa Nhật Bản thành cường quốc hiện đại.
So với thời kỳ Heian
Thời Edo và thời Heian (794-1185) cũng có những sự tương phản đáng chú ý:
- Thời Heian: Lấy Kyoto làm trung tâm, giới quý tộc Fujiwara chi phối chính trị thông qua Thiên Hoàng. Văn hóa quý tộc, thơ ca, mỹ thuật phát triển mạnh.
- Thời Edo: Edo (Tokyo) trở thành trung tâm, tầng lớp Samurai cầm quyền. Văn hóa dân gian, Kabuki, Ukiyo-e nở rộ hơn.
Cả hai thời kỳ đều đóng vai trò quan trọng trong văn hóa Nhật Bản nhưng thời Edo ảnh hưởng nhiều hơn đến thời đại hiện đại.
Dự báo xu hướng nghiên cứu về thời kỳ Edo trong tương lai
Ảnh hưởng của thời kỳ Edo đến Nhật Bản hiện đại
Thời Edo vẫn còn ảnh hưởng mạnh mẽ đến Nhật Bản ngày nay:
- Nhiều luật lệ quản lý doanh nghiệp và xã hội có gốc rễ từ thời Edo.
- Văn hóa Samurai và tinh thần võ sĩ đạo vẫn tồn tại trong kinh doanh và chính trị.
- Nghệ thuật Ukiyo-e truyền cảm hứng cho manga và anime hiện đại.
Dự đoán về sự thay đổi và cơ hội mới trong nghiên cứu lịch sử
Với sự phát triển của AI và Big Data, nghiên cứu lịch sử Edo sẽ có nhiều hướng đi mới:
- Dữ liệu số hóa: Tạo ra kho tài liệu nghiên cứu dễ tiếp cận hơn.
- Tái hiện lịch sử bằng AI: Công nghệ VR giúp tái tạo lại Edo cổ đại cho du khách và học giả.
- Nghiên cứu liên ngành: Kết hợp giữa lịch sử, kinh tế và công nghệ để hiểu sâu hơn về xã hội Edo.
Thanh Giang sẽ tiếp tục hỗ trợ học viên tiếp cận các phương pháp nghiên cứu mới nhất về thời kỳ Edo.
Lời khuyên cho người mới bắt đầu tìm hiểu về thời kỳ Edo
Cách tiếp cận và lựa chọn tài liệu phù hợp
Khi bắt đầu tìm hiểu về Edo, bạn nên:
- Đọc sách của các chuyên gia: “The Tokugawa World” của Gary P. Leupp, “Edo Japan: A Cultural History” của Grant K. Goodman.
- Xem phim tài liệu: “Samurai Japan: Edo Period” của NHK.
- Lên kế hoạch học tập: Tìm hiểu từng chủ đề một cách hệ thống.
Những điều cần lưu ý khi nghiên cứu lịch sử Nhật Bản
- Luôn kiểm chứng nguồn tài liệu, tránh thông tin sai lệch.
- Học một chút tiếng Nhật để đọc tài liệu gốc.
- Tận dụng công nghệ AI và dữ liệu số hóa trong quá trình nghiên cứu.
Các lưu ý quan trọng khi tìm hiểu về thời kỳ Edo
Tôn trọng và hiểu rõ giá trị văn hóa của thời kỳ Edo
Thời kỳ Edo không chỉ là một giai đoạn lịch sử kéo dài hơn hai thế kỷ mà còn là thời kỳ đặt nền móng cho nhiều khía cạnh văn hóa, nghệ thuật và xã hội của Nhật Bản. Khi nghiên cứu về thời Edo, người học cần có thái độ tôn trọng và hiểu đúng những giá trị mà thời kỳ này để lại.
Không nhìn nhận Edo với quan điểm hiện đại
Một trong những sai lầm phổ biến khi nghiên cứu về thời kỳ Edo là đánh giá nó theo các tiêu chuẩn của thế kỷ 21. Thời Edo có những chuẩn mực đạo đức, luân lý, và hệ thống xã hội khác biệt hoàn toàn so với thời hiện đại.
Ví dụ:
- Samurai và hệ thống đẳng cấp tuy cứng nhắc nhưng là yếu tố quan trọng giúp đất nước giữ vững sự ổn định chính trị suốt hơn 250 năm.
- Chính sách bế quan tỏa cảng (Sakoku) có thể bị xem là bảo thủ ngày nay, nhưng vào thời điểm đó, nó giúp bảo vệ Nhật Bản khỏi ảnh hưởng tiêu cực từ phương Tây.
Việc tiếp cận lịch sử với tư duy khách quan sẽ giúp bạn có cái nhìn toàn diện hơn về thời Edo.
Tìm hiểu về lễ nghi, tín ngưỡng và phong tục thời Edo
Một phần quan trọng khác khi nghiên cứu về Edo là thấu hiểu văn hóa và nghi thức sống của thời kỳ này:
- Bushido (tinh thần võ sĩ đạo) vẫn ảnh hưởng đến văn hóa doanh nghiệp Nhật Bản ngày nay.
- Thế giới Ukiyo (Phù thế) và Kabuki không chỉ là nghệ thuật giải trí mà còn phản ánh tư tưởng, lối sống và giấc mơ của tầng lớp thị dân Edo.
- Phong tục trà đạo, Kimono và thư pháp vẫn có ảnh hưởng sâu rộng đến văn hóa Nhật Bản đương đại.
Khi học về thời Edo, hãy cố gắng đặt mình vào bối cảnh lịch sử để hiểu được lý do tại sao các phong tục, nghệ thuật và lối sống lại phát triển theo hướng như vậy.
Cách tận dụng tối đa trải nghiệm học tập
Việc nghiên cứu về thời kỳ Edo có thể trở nên hấp dẫn và hiệu quả hơn nếu bạn biết cách tận dụng những tài nguyên học tập và phương pháp tiếp cận hợp lý. Dưới đây là các cách để bạn tiếp thu kiến thức một cách chủ động và thú vị.
Sử dụng tài liệu học tập đa dạng
Không nên chỉ dựa vào sách giáo khoa hay bài viết học thuật, hãy kết hợp nhiều nguồn khác nhau để hiểu sâu hơn về thời Edo:
- Sách chuyên sâu: “The Edo Inheritance” (Stephen Turnbull), “Edo Japan: A Cultural History” (Grant K. Goodman).
- Phim tài liệu: “Edo Wonderland” (NHK Documentary), “Japan: Memoirs of a Secret Empire” (PBS).
- Trò chơi và phim ảnh: Game “Ghost of Tsushima” (mặc dù lấy bối cảnh trước thời Edo nhưng khắc họa sâu sắc văn hóa Samurai vẫn tồn tại trong Edo), phim “When the Last Sword is Drawn”.
Sự kết hợp giữa sách, phim ảnh, bảo tàng và trải nghiệm tương tác sẽ giúp kiến thức về Edo trở nên sống động hơn.
Tham gia các hoạt động thực tế liên quan đến thời Edo
Một cách tuyệt vời để hiểu rõ về Edo là tham gia các hoạt động trải nghiệm:
- Thăm bảo tàng Edo-Tokyo: Một trong những bảo tàng quan trọng nhất giúp tái hiện cuộc sống và xã hội thời Edo.
- Trải nghiệm văn hóa tại Edo Wonderland (Nikko, Nhật Bản): Một công viên chủ đề tái hiện khung cảnh Edo, nơi bạn có thể mặc trang phục Samurai, xem Kabuki và thử kiếm đạo.
- Tham gia workshop tại Thanh Giang: Học về thư pháp, làm quạt giấy, tham gia trà đạo để cảm nhận văn hóa Edo trực tiếp.
Tận dụng công nghệ để học về thời Edo
Trong thời đại số hóa, việc học lịch sử trở nên dễ dàng hơn với sự hỗ trợ của công nghệ:
- Sử dụng ứng dụng Google Arts & Culture để tham quan bảo tàng ảo về Edo.
- Dùng AI (như ChatGPT) để tìm kiếm thông tin nhanh chóng về các chủ đề liên quan đến Edo.
- Xem VR Tour về Edo Tokyo để có trải nghiệm chân thực về thành phố Edo thế kỷ 17.
Việc học hỏi về thời Edo không chỉ là nghiên cứu sách vở mà còn là một hành trình trải nghiệm sống động. Thanh Giang cam kết đồng hành cùng bạn trong hành trình khám phá thời kỳ vàng son của Nhật Bản!
Câu hỏi thường gặp về thời kỳ Edo
Thời kỳ Edo kéo dài bao lâu?
Thời Edo kéo dài từ 1603-1868, tổng cộng 265 năm dưới sự cai trị của gia tộc Tokugawa.
Làm thế nào để tìm hiểu sâu hơn về thời kỳ Edo?
Bạn có thể học qua tài liệu sách, video, tham gia hội thảo tại Thanh Giang hoặc ghé thăm bảo tàng Edo-Tokyo để trải nghiệm thực tế.
Thanh Giang hỗ trợ gì trong việc tìm hiểu văn hóa Nhật Bản?
Thanh Giang cung cấp khóa học, tài liệu, hội thảo và mentoring từ các chuyên gia về lịch sử Nhật Bản.
Có cần chuẩn bị gì đặc biệt khi nghiên cứu thời Edo không?
Không cần quá nhiều kiến thức nền tảng, nhưng bạn nên học các thuật ngữ chính liên quan đến Edo để dễ dàng tiếp cận tài liệu Nhật Bản.
Kết luận
Thời Edo là một trong những giai đoạn quan trọng nhất trong lịch sử Nhật Bản, ảnh hưởng đến văn hóa, chính trị và kinh tế sau này. Nếu bạn muốn tìm hiểu sâu hơn, Thanh Giang sẽ là người đồng hành đáng tin cậy giúp bạn khám phá thời đại vàng son này!
Công ty du học Thanh Giang
- Hotline: 091.858.2233 / 096.450.2233 (Zalo)
- Email: water@thanhgiang.com.vn
- Địa chỉ: Số 30, Ngõ 46, Phố Hưng Thịnh, Yên Sở, Hoàng Mai, Hà Nội.
- Và 15 Chi Nhánh trên toàn quốc.
- Website:thanhgiang.com.vn
